Olympus OMD E-M5 Mark II review (Dutch)

Click here for the English version of this review.

Olympus heeft behoorlijk veel succes met de OMD serie. De toestellen zijn uitgevoerd met Micro Four Thirds (MFT) sensoren, hebben een retro ontwerp en staan bekend om hun degelijke bouw en goede bescherming tegen de elementen. Daarnaast is er een ruime selectie lenzen beschikbaar in verschillende prijsklassen. De ultieme topper van de OMD lijn is de OMD E-M1. En dat is zeker een fantastisch toestel, maar zijn kleinere broertje  de E-M5 is eigenlijk veel interessanter. De E-M5 heeft namelijk veel van de kenmerken van de duurdere E-M1, maar combineert dat met een kleinere en lichtere body en lagere prijs. En nu is er goed nieuws voor de E-M5 fans, er is namelijk een nieuwe versie van de E-M5 uitgekomen: de E-M5 Mark II. De nieuwe E-M5 Mark II combineert de pluspunten van het oude model, met nog meer kenmerken van de E-M1 en interessante nieuwe technieken. In deze review duiken we het diepe in met de nieuwe Mark II met de volgende kenmerken:

• 16 Megapixel MFT sensor
• Uitgebreide weather sealing en bestand tegen hoge en lage temperaturen
• Beeldstabilisatie ingebouwd in de body
• 40 MP high resolution modus

Ik vergelijk de Olympus OMD E-M5 Mark II in deze review op enkele punten met de Sony A6000, waar ik eerder over geschreven heb. De Sony A6000 valt in een lagere prijsklasse, maar beschikt over een zeer goede 24 megapixel APS-C formaat sensor. Lees mijn review over de Sony A6000 hier.

De OMD E-M5 Mark II

De E-M5 heeft een klassiek, bijna retro ontwerp dat lijkt op de spiegelreflex toestellen uit de jaren 60 en 70. Het is natuurlijk smaakgevoelig, maar ik ben erg gecharmeerd van het model en de uitstraling. Aan de voorkant vind je een OMD logo, en verder maar een beperkt aantal bedieningselementen. Aan de linkerkant van de lens zit een programmeerbare functietoets en aan de rechterkant zit de knop om de lens mee te ontgrendelen. Verder zit er aan de voorkant nog de AF-assist lamp en de aansluiting voor een externe flitser.

Bij het oppakken van de E-M5 valt meteen het degelijke gevoel op. Het toestel voelt alsof het uit één blok gehouwen is. Dat is knap, aangezien het toestel niet eens erg zwaar is. Met een gewicht van body inclusief accu van net iets meer dan 450 gram is het toestel echt substantieel lichter dan een gemiddelde spiegelreflex, en vergelijkbaar met andere mirrorless toestellen. Qua gewicht is het toestel ook vergelijkbaar met de Sony A7, maar de Olympus voelt toch echt degelijker aan.

De E-M5 is, net als de OMD E-M1, goed beschermd tegen de elementen. Het toestel beschikt over uitgebreide weather sealing, waarmee het toestel prima tegen een regenbuitje moet kunnen (mits je gebruik maakt van een weather sealed lens). Ook kan het toestel volgens Olympus gebruikt worden bij temperaturen van -10 tot 40 graden Celsius.

Bedieningselementen en ontwerp

Achterop valt het 3 inch grote touchscreen op. Het scherm zit gemonteerd op een scharnier waarmee het scherm omgekeerd, en naar buiten geklapt kan worden. Daarmee is het vrijwel in alle gewenste standen te verstellen, waarmee het zelfs mogelijk wordt om het scherm in ‘selfie’ stand te draaien. Het enige nadeel aan de constructie die Olympus heeft gekozen is dat het scherm altijd naar de zijkant gedraaid moet worden voor je het naar boven en onderen kunt kantelen (vanwege het scharnier aan de linker zijkant). Naast het scherm vind je achterop het toestel enkele bedieningselementen zoals de multi-commander. Ook heeft het toestel een grote, goed vormgegeven duimgrip. Daarmee houd het je zowel bij het fotograferen, maar ook als je het toestel ongebruikt in je handen hebt prima grip.

Boven op het toestel vind je de meeste bedieningselementen. Aan de linker kant vind je het PASM-wiel, dat naast die functies ook toegang geeft tot  de filmstanden, Auto- en Scenestanden en de ART functie. Het PASM wiel kan geblokkeerd worden met een drukknop. Naast het PASM wiel vind je de Aan-Uit schakelaar. Hoewel deze goed werkt zou ik die liever bij de sluiterknop in de buurt hebben, zodat je het toestel met één hand aan kunt zetten en direct kunt fotograferen.

Boven op het EVF-huis vind je de flitsschoen, waar je de meegeleverde compacte flitser op kunt monteren. Deze heb je nodig omdat er geen flitser in de body ingebouwd zit. Het is wel mooi dat Olympus deze meelevert (Sony, misschien een idee voor de A7?), zo hoef je voor eenvoudig flitswerk niet meteen een dure losse flitser aan te schaffen. Over de EVF gesproken, deze is groot, heeft een hoge resolutie en een hoge refreshrate en doet daarmee niet onder voor de EVF van de Sony A7. Het beeld van de EVF is erg soepel, mogelijk wordt de EVF daarbij geholpen door de prima ingebouwde beeldstabilisatie van de E-M5.

Aan de rechter kant naast de EVF behuizing vind je de rest van de bedieningselementen. Het toestel beschikt over een grote sluiterknop, met daar omheen een bedieningswiel. Aan de achterkant zit nog een tweede bedieningswiel. De bedieningswielen geven een prettige weerstand en hebben goed voelbare kliks om de stappen aan te geven. Buiten de bedieningswielen zitten er boven op het toestel nog een schakelaar om tussen twee modi te wisselen, een filmknop en drie instelbare toetsen. Met allemaal deze bedieningselementen is het toestel makkelijk te bedienen zonder dat je direct in het menu moet duiken.

Bediening

De E-M5 beschikt over een ruim Touch screen. Voor het instellen van de camera hoef je het Touch screen niet te gebruiken, dat kan veelal met de knoppen en draaiknoppen van het toestel. Je kunt het scherm wel gebruiken voor touch to focus, of touch to shoot. Je klikt dan gewoon op het scherm op de plaats waar je scherp wilt stellen en het toestel doet de rest.

Voor het aanpassen van de belangrijkste functies kun je gebruik maken van het snel-menu dat bereikbaar is via de OK-toets achter op het toestel. Hier kun je opties aanpassen zoals de transportmodus, AF-modus of bijvoorbeeld de ISO instelling. Erg handig, want dat voorkomt dat je voor deze aanpassingen het menu in moet duiken. Het menu is uitgebreid, en biedt zeer veel instellingsmogelijkheden. Dat zorgt er echter ook voor dat het menu soms wat moeilijk te doorgronden is. Voor een nieuwe gebruiker zal het even studeren zijn om alle beschikbare functies te vinden en te achterhalen waar ze voor dienen.

Autofocus en snelheid

De E-M5 werkt met een AF-systeem dat geheel werkt op basis van contrastdetectie. Vele andere merken, waaronder Sony werken met een combinatie van contractdetectie met fasedetectie middels af-pixels op de sensor. Die combinatie moet in theorie betere prestaties leveren dan een contrastdetectie systeem. Ik zeg hier bewust in theorie, want de E-M5 bewijst dat ook met alleen contrastdetectie een prima werkbaar en snel AF-systeem gebouwd kan worden. Daarbij heeft het toestel natuurlijk wat profijt van de kleinere sensor die een grotere scherptediepte biedt, waardoor het AF systeem wat minder onder druk staat. De E-M5 beschikt over 81 focuspunten, die een groot deel van het beeld bedekken.

Wat autofocus modi betreft biedt de E-M5 single AF, continue AF, handmatige focus, single AF met handmatige correctie en continue AF met tracking. Single en Continue AF werken prima indien je zelf een focus punt selecteert. Het toestel stelt snel en zeer accuraat scherp, en mist vrijwel niet. Ook bij weinig licht werkt de AF betrouwbaar, hoewel deze wel iets trager kan worden.

Continue AF met tracking maakt ook indruk. Het toestel weet het onderwerp snel te selecteren en blijft lang volgen. Pas als het onderwerp helemaal naar de rand van het beeld beweegt verliest het toestel de tracking, en geeft dat aan middels een rood AF-vak. Als het onderwerp weer terug komt in het AF gebied pakt het toestel het volgen weer snel op.  Dit werkt ook uitstekend tijdens het filmen, waarbij de focus snel en onhoorbaar blijft volgen.

De enige AF functie die minder lekker werkt is de functie breed AF veld, waarbij het toestel zelf mag kiezen uit alle 81 AF punten. Deze functie gebruik ik op mijn Sony toestellen ook altijd, en daar werkt het prima. De Olympus gaat hierbij echter regelmatig de mist in, waardoor hij bijvoorbeeld scherpstelt op de achtergrond in plaats van het onderwerp in de voorgrond. Dat leidde soms tot wat frustratie. Als de gezichtsherkenning aan staat werkt dit echter wel prima, en mist het toestel vrijwel nooit. Ik heb de brede AF functie daarom na verloop van tijd maar uitgezet, en heb zelf het gewenste AF-punt geselecteerd. Overigens overruled de gezichtsdetectie het gekozen AF-punt, dus ook als het gezicht ergens anders in het frame zit zal het toestel daarop scherpstellen.

Sensor, stabilisatie en fotokwaliteit

De E-M5 beschikt over een 16 megapixel MFT sensor. Die sensor valt wat formaat betreft tussen de 1 inch sensor van de Nikon 1 serie en de grotere APS-C sensoren van bijvoorbeeld de Sony A6000 en bijvoorbeeld de Fuji XT-1. Dit leidt tot een cropfactor van 2x.Wat prijs betreft schurkt de E-M5 tegen de Fuji XT-1 aan, maar zit hij ook in dezelfde klasse als de originele Sony A7. Is die kleinere sensor dan een groot nadeel?

Er zijn al vele discussies gevoerd over grotere versus kleinere sensoren. Met een kleinere sensor heb je een grotere scherptediepte, wat bij landschapsfotografie een voordeel kan zijn, maar wat je minder mogelijkheden geeft om met de scherptediepte te spelen. Verder hebben kleine sensoren vaak beperktere ruisprestaties en een kleiner dynamisch bereik. Toch zet Olympus met zijn 16 megapixel sensor een knappe prestatie neer. Tot ongeveer ISO3200 kun je prima fotograferen zonder dat je te veel  detail verliest. ISO 6400 is als noodoplossing ook prima te doen, mits je je realiseert dat je wat ruis ziet of met ruisreductie wat detail verliest. Daarmee komen de ruisprestaties ongeveer overeen met de Sony A6000. Uiteraard moet je de foto’s van de A6000 nog wel verkleinen tot 16 megapixel om ze eerlijk één op één te vergelijken. Het verkleinen verbetert de prestaties van de Sony nog een klein beetje, waarmee de Olympus ongeveer 1/3 stop minder goed presteert dan de Sony. Niets om je voor te schamen, want de Sony presteert gewoon erg goed. Wel valt op dat de ruis die de E-M5 laat zien egaal en niet storend is, waardoor een foto met veel ruis nog prima om te zetten is tot een mooie korrelige zwart-wit foto.

Het dynamisch bereik van de sensor is prima in orde, maar haalt het niet bij de Sony A6000. Gezien het sensor formaat is dat geen schande. RAW bestanden (of ORF, zoals Olympus ze noemt), bieden behoorlijk wat ruimte om ze te bewerken in Lightroom. Ook uit donkere schaduwen blijkt nog behoorlijk veel informatie te halen. Hoge lichten moeten bij een kleinere sensor iets beter beschermd worden om te voorkomen dat ze uitgebeten raken.

Het toestel beschikt over een in de body ingebouwde stabilisatie (IBIS). Daarmee kan het toestel de sensor bewegen ter compensatie van trillingen en bewegingen van de gebruiker die kunnen leiden tot onscherpe foto’s. Doordat de IBIS in de body ingebouwd zit werkt deze met alle lenzen die je op het toestel monteert, dus ook als je een klassieke reflex lens converteert kun je gebruik maken van stabilisatie. De IBIS werkt erg goed en lijkt betere resultaten te bieden dan stabilisatie in de lens zoals ik het ken van Sony en Nikon. IBIS werkt dan ook over 5 assen in plaats van 3 zoals de meeste lensstabilisatie systemen bieden. Met een beetje beleid lukt het om bij 40 mm (80 mm FF equivalent) met sluitertijden tot 1/5^e seconde uit de hand te fotograferen en nog zeer bruikbare foto’s te krijgen. Bij het filmen werkt de IBIS ook erg goed om ongewenste trillingen en onrustig beeld te voorkomen. Al met al een mooi systeem dat ongemerkt helpt om scherpere foto’s te nemen in moeilijke omstandigheden.

Olympus gebruikt de stabilisatie ook voor het maken van foto’s met een veel hogere resolutie dan de 16 megapixel sensor standaard maakt. In deze high resolution modus, die alleen werkt als het toestel op een statief of ander vast onderwerp staat en bij statische onderwerpen, wordt de sensor razendsnel een heel klein beetje bewogen en neemt het toestel 8 foto’s kort na elkaar. De gemaakte foto’s worden daarna softwarematig samengevoegd tot 1 40 megapixel foto, hierbij maakt het toestel beperkt gebruik van oversampling waardoor het toestel geen 8 x 16MP foto maakt. Dit werkt, mits je rekening houdt met de beperkingen, verrassend goed. De 40 megapixel foto’s bieden meer detail, en door oversampling ook beter kleurdetails en minder ruis. Een handige optie voor landschapsfotografen die net wat meer detail willen kunnen vastleggen.

Wifi en connectiviteit

De E-M5 beschikt, zoals je mag verwachten van een modern toestel in deze prijsklasse, over Wifi functionaliteit waarmee je het toestel makkelijk aan je smartphone kunt koppelen. Dat werkt met de Olympus Image Share app, die zowel voor Android als voor iPhone beschikbaar is. Helaas lukte het bij het test toestel zowel met de Samsung Galaxy Note 4 als met de iPhone 5c niet om verbinding met de camera te maken, dus de app heb ik niet kunnen testen. Ik ga er vanuit dat dit ligt aan het test toestel en geen structureel probleem is.

Filmen

De E-M5 is een prima toestel om mee te filmen. Door de ingebouwde beeldstabilisatie worden de opnamen mooi soepel en wordt schokkerig beeld voorkomen. Omdat ik zelf weinig film heb ik deze functie maar beperkt getest. Het is in ieder geval mogelijk om in Full HD te filmen met 24, 25, 30, 50 of 60 frames per seconde. Je hebt keuze uit een aantal bestandstypen waaronder MOV en AVI.

Lens

In deze review heb ik gebruik gemaakt van de Olympus 12-50mm f3.5-6.3 EZ lens. Deze lens heeft met de cropfactor van 2x een bereik dat overeenkomt met een full frame lens van 24-100mm. Daarmee heeft de lens een mooi all-round bruikbaar bereik. Met een lichtsterkte van 3.5-6.3 is de lens echter niet bijzonder lichtsterk, zeker in combinatie met de kleinere sensor is de lens onvoldoende lichtsterk om een kleine scherptediepte te realiseren. De lens beschikt echter wel over een paar leuke kenmerken. Zo heeft de lens een elektronische zoom, waarmee hij erg geschikt is voor het filmen. Wil je daar geen gebruik van maken dan kun je de zoomring met een klik naar achteren schuiven en kun je ‘normaal’ handmatig zoomen. Dat werkt goed, maar het mechanisme is een klein beetje ruw en maakt een schurend geluid. Dit is overigens wel helemaal mechanische zoom, en niet zoals bij sommige andere power zoom lenzen een draairing waarmee je de zoommotor bedient.

Naast de schakelbare elektronische zoom heeft de lens ook nog een Macro stand. Deze bereik je door de vergrendelknop op de zijkant van de lens in te drukken en daarna de zoomring naar voren te schuiven. De macro functie werkt behoorlijk goed. Het is geen vervanging voor een echte macro lens, maar voor een incidentele macro foto werkt dit bijzonder goed. In de macro-stand kan overigens niet meer gezoomd worden.

Wat scherpte betreft stelt de lens niet teleur. De scherpte in het midden van het beeld is prima, en de randen zijn meer dan voldoende voor een kitlens. Zeker als je een beetje diafragmeert. Voor de prijs die de lens extra kost zou ik deze altijd meebestellen als je de E-M5 koopt.

Galerij

In de bijvoegde galerij vind je enkele proeffoto’s die ik met de E-M5 heb geschoten tijdens de testperiode. Alle foto’s zijn in RAW genomen en daarna in Lightroom naar eigen smaak bewerkt.

In het dagelijkse gebruik / conclusie

In het gebruik is de E-M5 een prettig toestel, dat een licht gewicht en compact formaat combineert met een prettige bediening. Doordat er voldoende biedingselementen op het toestel aanwezig zijn, kunnen de meeste functies snel bereikt worden, en heb je het toestel snel onder controle. De bouwkwaliteit maakt dat het toestel prettig aanvoelt. De kleinere sensor presteert erg netjes, en biedt een goede fotokwaliteit. De RAW en basis JPEG bestanden hebben realistische, bescheiden kleuren en bieden veel mogelijkheden om deze naar wens aan te passen. Indien gewenst kan de gebruiker zelf andere profielen selecteren om meer uitgesproken kleuren te realiseren. Door prima ruisprestaties en een goed dynamisch bereik hoef je ondanks de kleinere sensor niet veel te missen. Met de high resolution modus is het zelf mogelijk om extreem gedetailleerde foto’s te maken, met een resolutie die zelfs een Nikon D810 weet te overtreffen.

Die kleinere sensor maakt echter wel dat dit toestel misschien niet voor iedereen is. Als je een sensor met een hogere resolutie, meer dynamisch bereik of betere ruisprestaties zoekt dan vind je in dezelfde prijsklasse alternatieven die beter presteren. Denk aan de eerder genoemde Fuji XT-1 met zijn APS-C formaat sensor, of de originele Sony A7 die zelfs een full frame sensor biedt. Door de goede prestaties van de 16 megapixel MFT sensor hoef je de Olympus echter niet op voorhand af te schrijven. De E-M5 slaat terug met zijn uitstekende beeldstabilisatie, die op elke lens gebruikt kan worden. Ook biedt de E-M5 zeer uitgebreide weather sealing en een body die tegen zware omstandigheden bestand is. Combineer dat met een breed lenzen aanbod (van Olympus, maar ook Panasonic en een uitgebreid assortiment lenzen van alternatieve merken zoals Samyang) en een prettige gebruikservaring en je snapt waarom de OMD serie en in het bijzonder de E-M5 veel fans heeft. Met de Mark II heeft Olympus de E-M5 bijgepunt en nog beter gemaakt.

Voordelen

• Mooie bouwkwaliteit, compact en lichtgewicht;
• Ingebouwde beeldstabilisatie;
• Prima prestaties, ondanks de kleinere sensor;
• High resolution modus voor landschapsfotografie;
• Standaard bijgeleverde flitsunit;
• Uitstekend lenzen-aanbod;
• Goede AF snelheid (mits zelfgekozen AF-punt of in trackingmodus);
• Kantelbaar touch screen (met selfie-stand voor de liesfhebbers);
• De Olympus 12-50mm F3.5-6.3 EZ is een prima kit zoomlens;

Nadelen

• AF werkt soms onhandig als het toestel zelf uit alle AF punten kan kiezen;
• Ondanks de goede prestaties van de MFT sensor zijn er gelijkgeprijsde concurrenten die beter presteren;
• Op het testtoestel weigerde de Wifi / app functie.