In deze review vertel ik je meer over de de Sigma 70-200mm f/2.8 DG DN Sport en de Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art. Allebei deze lenzen zijn uitstekende portretlenzen, maar welke is nu de juiste voor jou? Die vraag stelde ik mijzelf ook en ik heb de mogelijkheid gekregen om beide lenzen enkele weken te lenen om dit uit te zoeken.
Wat is de beste portretlens?
Wanneer je deze vraag aan een gemiddelde fotograaf stelt is de kans groot dat hij/zij ofwel zegt een 70-200 f/2.8 ofwel een 85mm f/1.4. Maar welke is nu de beste voor jou? Het antwoord daarop had ik zelf ook nog niet. Ik ben geen professional die zijn geld verdient met fotograferen, maar ik fotografeer wel regelmatig kinderen en/ of gezinnen. Daarbij komt een mooie portretlens goed van pas naast mijn 24-70 f/2.8. Maar welke is dan de beste optie?
Uiteraard heb ik ook nagedacht over andere opties, zoals de Sigma 105mm f/1.4 DG HSM Art of de Sigma 135mm f/1.8 DG HSM Art. Dat zijn fantastisch mooie lenzen, maar die zijn wel echt heel groot en zwaar en beperkt in hun inzetbaarheid. Daardoor neem je die niet zo makkelijk ‘even’ mee. Ook zijn die door hun beperktere beeldhoek wat minder breed inzetbaar in snel wisselende omstandigheden. Dat is iets waarbij je met kinderen nogal eens last van hebt…
Een Sigma lens op een Leica camera?
Ik fotografeer zelf met een Leica camera, een Leica SL2s. Voor de Leica-purist is het misschien vloeken; een Sigma lens op een Leica camera. Maar er zijn goede redenen om het toch te overwegen, sterker nog; ik héb alleen Sigma lenzen voor mijn Leica. Uiteraard zou ik graag een hele batterij Leica APO lenzen kopen. Maar ik ben maar een amateur en zie het niet zo zitten om 4, 5, 6 duizend euro neer te leggen voor één lens. Zeker niet als je bij Sigma voor dat geld een hele tas vol lenzen koopt.
En met de L-mount alliance is dat ook niet meer nodig. Door de samenwerking van Leica, Panasonic, Sigma en nog een heel aantal andere merken wordt het mogelijk om lenzen uit te wisselen. Daarbij blijft de volledige functionaliteit van de lenzen en toestellen gewoon behouden. En de bouwkwaliteit van Sigma’s Contemporary, Art en Sport-lenzen doet weinig onder voor de Leica’s.
Een andere reden is dat het een niet zo goed bewaard geheim is dat bepaalde Leica lenzen wel heel erg lijken op de ontwerpen van Sigma. Denk bijvoorbeeld aan de Leica 24-70mm f/2.8 en mijn Sigma 24-70mm f/2.8 DG DN. Maar ook de Sigma 70-200mm F/2.8 DG DN Sport uit deze review heeft sinds 2024 een Leica-equivalent. De Leica lenzen gebruiken hetzelfde optische ontwerp, maar hebben wel een zelf ontworpen behuizing. Dus als die lenzen genoeg zijn voor Leica om hun eigen naam erop te zetten, waarom zouden ze dan niet goed genoeg zijn voor mij?
Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art
De Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art is een recenter ontwerp van Sigma. Deze is niet te verwarren met de oude DG HSM 85mm van Sigma die letterlijk bijna 2x zo groot was. Bij Sigma kun je aan de ‘DN’ in de naam zien dat een ontwerp specifiek voor mirrorless systemen is. DN lenzen zijn daarmee ook vaak een stuk compacter dan de oude HSM modellen, zonder op beeldkwaliteit in te boeten.
De Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art is compact en weegt een alleszins acceptabele 640 gram. De behuizing van de lens is gemaakt van hoge kwaliteit kunststoffen en voorzien van een matte afwerking met enkele glanzende delen. Zoals alle nieuwe Sigma lenzen heeft lens een diafragma ring met een lock knop en de mogelijkheid om de click te deactiveren. De behuizing is geheel beschermd tegen weersinvloeden en kan dus prima tegen een regenbuitje. De lens heeft een complex optisch ontwerp met 15 elementen in 11 groepen. Door 11 afgeronde diafragma lamellen krijg je een mooi bokeh. De lens is geschikt voor 77mm filters en kan dus ook prima met een 100mm filtersysteem met vierkante filters gebruikt worden.
Sigma 70-200mm f/2.8 DG DN Sport
De Sigma 70-200mm f/2.8 DG DN Sport was een langverwachte uitbreiding van het Sigma assortiment. Al direct nadat Sigma jaren geleden de eerste versie van de 24-70mm f/2.8 DG DN Art introduceerde zaten mensen klaar voor de introductie van de bijpassende 70-200. Want samen met een 16-28mm f/2.8 is de 70-200 f/2.8 een onderdeel van de zogenaamde ‘holy trinity’; 3 lenzen waarmee je vrijwel iedere situatie kunt vastleggen. Dat viel even tegen. Sterker nog, Sigma introduceerde eerder een update van de 24-70 f/2.8 dan dat die 70-200 kwam. Gelukkig is hij er nu wel en het was het wachten meer dan waard.
Waarom die Sigma 70-200 f/2.8 DG DN Sport zo lang op zich liet wachten? Ik las online dat Sigma haar nieuwe HLA focus motoren wilde gebruiken voor deze lens. Een 70-200mm f/2.8 is namelijk niet alleen een uitstekende portretlens, maar ook een uitstekende actie en sport lens. Daarvoor is super snelle en accurate autofocus een vereiste. En dat is aardig gelukt met deze nieuwe lens. Hij is voorzien van twee HLA motoren, waardoor de autofocus vliegensvlug is. In ieder geval een stuk sneller dan mijn Leica SL2s aankan (dan ben je beter af met een Nikon Zf). Van dichtbij tot oneindig is met één keer knipperen gebeurd en dat vrijwel geheel zonder geluid.
Sigma 70-200mm f/2.8 DG DN Sport kenmerken
De Sigma 70-200mm f/2.8 DG DN Sport is een relatief compacte lens, zeker vergeleken met de Sigma HSM voorganger. Met 1345 gram is het niet de lichtste of kleinste 70-200mm op de markt. Maar in ruil daarvoor is het zoom-mechanisme geheel intern. Daardoor wordt de lens niet langer als je inzoomt. Dat zorgt ervoor dat de balans van de lens tijdens het zoomen ongeveer gelijk blijft – bijvoorbeeld handig voor op een schommelkop. Ook is er minder risico dat vocht, vuiligheid of stof in de lens gezogen worden. De lens is voorzien van een vaste statief voet, die eventueel verwijderd kan worden met een aantal inbus schroefjes. In tegenstelling tot veel concurrenten is de voet voorzien van een Arca-Swiss profiel. Daardoor past deze direct op vrijwel elk balhoofd zonder extra snelwisselplaat.
Voordeel van de 70-200 t.o.v. de 85mm prime is dat deze beschikt over ingebouwde stabilisatie. Op langere brandpuntsafstanden werkt in-body stabilisatie steeds minder effectief. De lens stabilisatie is daarentegen heel effectief en zorgt buiten scherpe foto’s ook voor een stabiel beeld in je zoeker.
Overigens is het feit dat de Sigma 70-200 f/2.8 DG DN Sport wat groter of zwaarder is dan sommige concurrenten niet zo relevant. Voor L-mount zijn er namelijk maar 2 alternatieven, de Panasonic 70-200 f/2.8 Pro of de Leica 70-200 f/2.8 die gebaseerd is op dit ontwerp. Beiden zijn echter zwaarder dan deze Sigma. Op Sony E-mount zijn er meer concurrenten en ook wat kleinere of lichtere lenzen, maar die zijn of veel duurder (Sony G-Master) of hebben een kleiner bereik (Tamron 70-180mm).
Bediening
De Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art is snel te begrijpen. Er zitten namelijk niet zo veel knoppen op. Je hebt een diafragma ring (met lock functie), focus ring, een schakelaar waarmee je de click van de diafragma ring aan en uit zet, twee programmeerbare knoppen en een AF-MF schakelaar.
De Sigma 70-200mm F/2.8 DG DN Sport lijkt met zijn complete toetsenbord aan de zijkant wat moeilijker. Gelukkig wijst het meeste zichzelf. Tussen de zoom- en focus ring zitten 3 programmeerbare knoppen, waardoor er altijd één onder handbereik zit. Afhankelijk van de camera die je gebruikt kun je hier functies aan toewijzen. Zelf gebruik ik deze knoppen niet.
Aan de onderkant vind je een schakelaar om de diafragma ring te blokkeren. Een handige functie, zeker als je gewend bent om je diafragma in te stellen via je camera. Aan de zijkant van de lens vind je een hele rij knoppen:
- AF/MF – spreekt voor zich
- Focus limiter – stelt in of de lens scherp stelt over het gehele bereik, van oneindig tot minimaal 3 meter of van de minimale scherpstelafstand tot maximaal 3 meter. Handig om onnodig jagen van de autofocus te voorkomen.
- Stabilisatie modus – uit / reguliere stabilisatie / panning stabilisatie
- Custom 1/2/3 – instellen van extra custom functies voor de programmeerbare knoppen. Werkt niet op mijn Leica.
- Click – stelt in of de diafragma ring klikt of zonder geluid loopt
Prime vs. Zoom
Wanneer je de 85mm f/1.4 vergelijkt met de 70-200 f/2.8 heb je het natuurlijk over twee totaal verschillende lenzen. De ene is een compactere prime lens, met een vast brandpunt en ook een stuk lichtsterker. De andere is een flexibele zoomlens die voor meer taken inzetbaar is. Maar daarvoor in ruil ook een stuk groter en zwaarder.
Vaak is een prime lens scherper dan een zoom. Hier is dat verschil echter klein. Wanner beide lenzen op f/2.8 vergeleken worden is de 85mm wellicht een fractie scherper dan de 70-200 op 85mm. Maar met de 85mm op f/1.4 is de zoom op f/2.8 weer wat scherper. Dat is geen diskwalificatie van de 85mm maar meer een kwaliteit van de 70-200 die bijzonder scherp is voor een zoom lens. Minder scherpte is zeker voor portretfotografie echter niet echt een bezwaar. Voor portretten wil je een lens die voldoende detail weergeeft, maar niet vlijmscherp is. Daarmee worden huiddetails en oneffenheden namelijk veel te hard en onflatteus weergegeven. Ook lijdt een mooi bokeh vaak onder een lens die 100% op scherpte gericht is.
Prijs
Naast het formaat en gewicht is er natuurlijk ook een verschil in prijs. De Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art heeft een adviesprijs van 1099 euro inclusief BTW. De Sigma 70-200 f/2.8 DG DN Sport is een tandje duurder en kost inclusief BTW 1699 euro.
Beste portretlens
Dan terugkomend op de vraag wat is nu de beste portretlens van de twee. Een vraag die eigenlijk heel eenvoudig te beantwoorden is. De 85mm f/1.4 DG DN Art is in mijn ogen de beste portretlens. Het beeld dat je hiermee kunt maken is prachtig, de achtergrondonscherpte is ongeevenaard en de lens is compact en licht voor een f/1.4 lens. Mooi; vraag beantwoord en probleem opgelost – koop de Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art.
Of toch niet, want de vraag moet eigenlijk zijn wat is de beste portretlens voor mij? Dan wordt het wat complexer. Daarin moet je namelijk meer factoren meenemen en ook kijken naar de omstandigheden waarin je foto’s maakt. Denk aan het gebruik van scherptediepte, Bokeh maar ook inzetbaarheid.
Scherptediepte
Veel portretfotografen willen graag een kleine scherptediepte gebruiken in hun beeld. Je zou dan denken dat een f/1.4 lens altijd veel ‘beter’ is. Toch ligt dat een beetje genuanceerder. Gaan we namelijk bekijken hoe de minimale scherptediepte van de 85 en de 70-200 op 200mm zich verhouden dan zien we het volgende:
85mm:
- 85mm f/1.4 met het onderwerp op 2 meter: scherptediepte 4 cm
- 85mm f/1.4 met het onderwerp op 4 meter: scherptediepte 18cm
- 85mm f/1.4 met het onderwerp op 6 meter: scherptediepte 42 cm
70-200mm (vergelijkbare beeldvulling als met de 85mm):
- 70-200 f/2.8 op 200mm met het onderwerp op 4,7 meter: scherptediepte 9 cm
- 70-200 f/2.8 op 200mm met het onderwerp op 9,4 meter: scherptediepte 37 cm
- 70-200 f/2.8 op 200mm met het onderwerp op 11,7 meter: scherptediepte 83 cm
Je ziet dat de 70-200mm op 200mm grofweg 2x zo veel scherptediepte heeft bij dezelfde beeldvulling. Maar bij de 37cm scherptediepte met een onderwerp op 9,4 meter ligt er ongeveer 18cm van die scherptediepte achter je scherpstelpunt. Bij een portret begint zelfs op deze afstand je onscherpte dus al vrij kort achter het hoofd van je onderwerp, nog altijd meer dan voldoende om je hele achtergrond te vervagen. Ga je dichterbij staan wordt de scherptediepte vanzelf nog kleiner.
Compressie
Een effect wat we hierin mee moeten nemen is compressie. Bij een langere brandpuntsafstand moet je rekening houden met meer compressie, ofwel de voor- en achtergrond komen visueel dichterbij elkaar te liggen. Dat zie je in de achtergrond die dichter op je onderwerp lijkt te liggen, maar bij een portret ook in het gezicht.
Compressie, of beter gezegd het gebrek hiervan, is één van de redenen waarom een groothoeklens minder geschikt is voor portretten. Je krijgt er een onflatteus beeld van waarbij de neus overmatig prominent wordt. Compressie zorgt voor een portret dat meer in balans is en dus natuurlijker oogt. Meer is overigens niet altijd beter, gemiddeld genomen wordt vaak tussen de 65-75 en 200mm aangehouden voor portretten. Veel langer dan 200mm is dan ook niet per definitie beter, hoewel dat ook deels smaak-afhankelijk is.
Bokeh
Dan is er nog de enigszins ongrijpbare term Bokeh. Dat is niet hoe veel achtergrondonscherpte je realiseert, maar wel de kwaliteit ervan. Bokeh is persoonlijk. Maar voor mij is het duidelijk dat zowel de 70-200 als de 85mm geweldig mooi Bokeh hebben. In onderstaande 100% crops uit twee praktijkfoto’s zie je dat het Bokeh van beide lenzen prachtig is. Ga je in detail kijken dan is het Bokeh van de 85mm nóg beter dan dat van de 70-200. De 85mm heeft namelijk nog minder duidelijke randen om de highlights en ook geen ‘uienringen’ in de highlights. Die komen in het Bokeh van de 70-200 in sommige situaties wel voor, maar gelukkig ze zijn niet heel duidelijk of storend. Wel hebben de highlights van de 85mm in randen soms een kattenogen-effect, wat zorgt voor een beetje een draaiend/ swirly effect. Ik vind dat wel mooi omdat het werkt als een natuurlijk vignet om het onderwerp heen, maar je moet er van houden.
Oordeel: een 10 met griffel voor de 85mm en een 9 voor de 70-200.
85mm vs 200mm in de praktijk
Een hoop theoretisch geneuzel, maar hoe pakt dat nu uit in de praktijk? Om dit te testen heb ik, bij gebrek aan een beter te regisseren model, de aandachtsspanne van mijn dochter op de proef gesteld. Ik heb met beide lenzen een hoofd-schouders portret en een full-body portret met vergelijkbare beeldvulling gemaakt. Vergeef me dat de foto’s niet helemaal één op één op elkaar passen, het ongeduldige model had in de verte een speeltoestel gespot en was in gedachte al vertrokken.
Ik heb bewust wat meer achtergrond meegenomen om het verschil in Bokeh te kunnen beoordelen. Beide lenzen wide open: f/1.4 voor de 85mm en f/2.8 voor de 70-200. Verder vrijwel onbewerkt omgezet naar JPEG.
Oordelen mogen jullie zelf – links is de 85mm en rechts is de 70-200mm op 200mm.
Welke is de beste portretlens voor mij? – conclusie
Hopelijk helpt deze review jou ook om te bepalen welke lens de beste voor jou is. Voor mij is het in ieder geval duidelijk dat de Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art een geweldig mooie lens is die ik graag een keer aan mijn fototas toevoeg. Maar realistisch gezien is de Sigma 70-200 f/2.8 DG DN Sport de betere keuze voor mij. Zoals gezegd fotografeer ik regelmatig gezinnen en kinderen. En dan is de flexibiliteit van een zoomlens goud waard. De vrijheid om op enige afstand te blijven is fijn om kinderen in hun element vast te leggen zonder dat ze te veel met jou bezig zijn. En als je het onderwerp los wilt trekken van de achtergrond heb je mogelijkheden zat met het maximale diafragma van f/2.8 op een wat langere brandpuntsafstand.
Hoe dat in jouw situatie uitpakt moet je helaas zelf bepalen, daar kan niemand anders antwoord op geven. Maar als je mensen fotografeert die goed te regisseren zijn en waarbij je alle rust hebt om je omgeving te controleren blijft de Sigma 85mm f/1.4 DG DN Art onverslaanbaar. De rendering van deze lens is echt iets bijzonders en ook niet kenners zullen zien dat de foto’s die je hiermee maakt ‘anders’ zijn.
Voor alle andere omstandigheden is de flexibiliteit van de zoom een groot voordeel waarvoor ik de hogere prijs en het grotere formaat en gewicht graag voor accepteer. Daarnaast is de 70-200mm natuurlijk ook nog een toplens voor reportages, actie, sport, landschap en natuurfotografie.
